Voormalig Nederlands Hervormde kerk Nes
De kerk is grotendeels in 1824 gebouwd op grondvesten en met behoud van de westgevel van een gebouw uit 1734.
De kerk beschikt over een eenvoudige preekstoel en twee rijk versierde lichtarmen. Het orgel is van fa. L. van Dam en Zonen, het front stamt uit 1868 en het instrument uit 1888.
Sinds 2024 is het Amelander Cultuurmuseum gevestigd in de voormalig Nederlands Hervormde Kerk.
Ned. Hervormde kerk
Kerkplein 1
9163 HB, Nes
Westmuur uit 1734
Het is vrijwel zeker dat de westmuur uit het jaar 1734 stamt. Het huidige aanzicht van de kerk is het resultaat van een grote verbouwing in 1824, waaraan een gedenkteken in het zuidportaal ons herinnert. Bij die verbouwing werd aan de noord- en zuudmuur een portaal gebouwd met aan twee kanten deuren. In 1913 verviel het noordportaal en kreeg het zuidportaal één ingang. Ook van deze restauratie is een gedenkteken in de zuidgevel. Dat dit noordportaal kwam te vervallen had een praktische reden: de tocht.
Interieur
Via het donkere, 19e eeuwse, ingangsgedeelte kom je in de kerkruimte. Op de noordmuur de vroeg 19e eeuwse kansel, die daar in 1913 terecht kwam. Voor die tijd was de kansel midden op de oostmuur geplaatst. Het merendeel van het overige meubilair dateert van de restauratie van het begin van de 20e eeuw.
ds. Mazade
De eenvoudige, maar ook opvallende kronen, werden in 1725 door de gemeente geschonken. Dit gebeurde als blijk van waardering voor het enthousiasme van ds. Mazade, die twee keer per week 's avonds een z.g. liefdepreek hield. Één en ander betekent dus dat het kerkgebouw er in 1725 waarschijnlijk al stond. Het is niet uitgesloten dat met de komst van ds. Mazade (1723) hiermee begonnen is. De ijver van deze predikant werd verder nog beloond met een fraaie bijbel op de kansel (1729) en een koperen kandelaar. Uit deze jaren stamt ook het mooie Avondmaalszilver dat nog steeds bij de gemeente in bezit is.
Meer schenkingen
In de kerk treffen we nog meer schenkingen. Zo werd het orgel in 1862 geschonken door de nakomelingen van Cornelis en Pieter van Straten, die in de 18e eeuw rentmeester-fiscaal oftewel baljuw waren op Ameland.
Het allermooiste van dit kerkje zijn evenwel de beide muurschilderingen boven de kerkeraadbankjes. Ze werden daar in het begin van de 50-er jaren aangebracht en dat was in die tijd voor een protestantse kerk bepaald nog geen vanzelfsprekendheid. De schilderingen, Elia gevoerd door de raven en de wonderbaarlijke visvangst, werden gemaakt door Jan Murk de Vries voor de uiterst vriendelijke prijs van 100 gulden.
Bron: "Rij d'r eens langs! Reisgids langs Amelander Kerken en Zerken', door J.H. Strubbe.