Ameland, een onafhankelijk eiland
Wist je dat Ameland ooit een onafhankelijk eiland was? Vanaf de 14e eeuw stond het bekend als een vrije heerlijkheid, geregeerd door de invloedrijke familie Van Cammingha.
Deze strategische en machtige familie zorgde ervoor dat het eiland lange tijd zijn eigen koers kon varen, los van Friesland of Holland.
Afbeelding: Amelander historie
De vrije heerlijkheid Ameland
Ameland heeft eeuwenlang een unieke positie gehad als onafhankelijk eiland. Tussen de Hollanders en Friezen, die elkaar voortdurend bestreden, wist het eiland vanaf de jaren 1400 een neutraliteitspolitiek te voeren. Deze neutraliteit gaf Ameland niet alleen een bijzondere status, maar ook een eigen koers in een woelige tijd.
De opkomst van de Cammingha's
In de 15e eeuw speelde Ritske Jelmera een sleutelrol in de geschiedenis van het eiland. Deze vermogende en invloedrijke man uit de Friese adel liet een slot bouwen in Ballum. Dit slot, dat generaties lang het middelpunt van macht op Ameland zou blijven, kwam uiteindelijk in handen van Hayo Jelmera, beter bekend als Hayo van Cammingha. Onder het bewind van de Cammingha’s bleef het eiland ruim tweehonderd jaar grotendeels neutraal, zelfs in de oorlog tussen Spanje en Nederland.
Toch bleef het niet altijd rustig. De eilandbewoners vonden dat de heersers van Ameland te veel macht hadden. De spanningen liepen soms hoog op, maar in 1629 keerde de rust terug toen Spanje de neutraliteit van Ameland opnieuw erkende.
Afbeelding: Amelander Historie
Ameland verkocht, van de Cammingha's naar de Oranjes
In 1681 stierf de laatste Cammingha, en het eiland ging over in handen van de familie Theo Schwartsenberg Hohenlandsberg. Niet veel later, in 1704, werd Ameland verkocht aan Johan Willem Friso, erfstadhouder van Friesland, voor een bedrag van 170.000 gulden. Voor het eerst in de geschiedenis kwam Ameland in handen van de Oranjes. Hiermee eindigde een lange periode van onafhankelijkheid.
Het einde van het slot in Ballum
Het slot van de Cammingha's, ooit een symbool van macht en onafhankelijkheid, wisselde in de jaren daarna meerdere malen van eigenaar. Uiteindelijk werd het in 1829 gesloopt door koopman Jan Scheltema, die het slot had gekocht om af te breken. Hiermee verdween een tastbaar stukje geschiedenis, maar de verhalen over het slot en de eeuwenlange neutraliteit blijven een onlosmakelijk deel van Ameland.
Afbeelding: Amelander historie
Sporen van de geschiedenis
De oprijlaan en het parkje rondom het huidige gemeentehuis houden de grandeur van vroeger nog een beetje levend. Daarnaast vind je in Ballum het historische baarhuisje op de oude begraafplaats. Hier zijn leden van de familie Van Cammingha begraven, een bijzondere plek die herinnert aan hun invloedrijke rol in de geschiedenis van het eiland.
Een uniek erfgoed
Ameland’s geschiedenis is rijk aan verhalen en unieke gebeurtenissen. Zo stond het eiland bekend om zijn strategische ligging, wat het belangrijk maakte voor scheepvaart en handel. De zelfstandige positie van het eiland maakte het tot een bijzondere plek binnen Nederland. Door de eeuwen heen heeft Ameland deze eigenzinnigheid behouden, iets wat terug te zien is in de dorpen en tradities.
Wil je meer weten over deze fascinerende geschiedenis? Bezoek het museum Sorgdrager in Hollum, waar je meer te weten komt over het leven en de nalatenschap van de Van Cammingha’s en Nassau’s.
Meer lezen en bronnen
