Hidde Dirks Kat
Hidde Dirks Kat (1747-1824) is de bekendste commandeur van Ameland. Dit komt mede door het dagboek dat hij heeft geschreven over de overwintering in Groenland.
Juffrouw Clara
Op 5 maart 1777 vertrok Hidde Dirks Kat met de brik "Juffrouw Clara" vanuit Hamburg. In dat jaar voltrok zich een grote ramp, waarbij 10 schepen vergingen in het drijfijs. Van de 450 betrokken walvisvaarders keerde er slechts 140 terug, waaronder Hidde Dirks Kat, die op 27 september 1778 weer op Ameland aankwam. In de periode 1771-1777 heeft hij 9 walvissen gevangen. Hidde Dirks Kat werd daarna koopvaardijkapitein en hij was tevens koopman.
Walvisjacht
Hidde Dirks Kat, geboren en getogen in Hollum, is een man van de zee. Al op 16-jarige leeftijd gaat hij mee op walvisjacht, hij is pas 24 als hij zelf commandeur wordt. 6 jaar lang vaart hij met de brik "Juffrouw Clara" voor een Hamburger rederij. Het is maart 1777 als het vaartuig vanuit Hamburg met 51 zeelui het ruime sop kiest en koers zet naar Groenland voor de robben- en walvisvaart. Aanvankelijk verloopt de tocht voorspoedig. Er worden robben gevangen (goed voor 30 vaten spek) en nog noordelijker wordt een walvis gedood (weer goed voor nog eens 30 vaten spek). In juli gaat het echter mis, de "Juffrouw Clara" raakt, samen met een aantal andere schepen, vast in het ijs.
Naar Groenland
Wekenlang zitten de schepen verankerd in onafzienbare ijsmassa's. Een storm verergert de situatie: het ijs gaat werken, 2 schepen worden door oerkrachten tussen enorme schotspartijen verbrijzeld. Eind september slaat het noodlot toe. Tussen tonnen wegende schotsen worden de resterende 3 schepen verpletterd. De bemanning van de "Juffrouw Clara" heeft de tegenwoordigheid van geest om proviand en 7 sloepen in veiligheid te brengen, maar de vooruitzichten zijn niet best.
Na rijp beraad wordt op 7 oktober een wanhoopsbesluit genomen: de sloepen in de steek laten en over ijs proberen Groenland te bereiken.
Met ieder nog 3 scheepsbeschuiten gaan de mannen op pad. Van de ene ijsschots op de andere ploeteren ze zich een weg richting vaste wal. Sommige zeelui glijden van een schots en verdrinken, anderen worden verpletterd tussen het ijs. Met slechts 17 overlevenden bereikt de commandeur op 11 oktober de vaste wal. Levend van bessen en mosselen gaan ze verder landinwaarts op zoek naar hulp. Op 15 oktober zien zij hun redders bij een riviermond: 3 Eskimo's in een bootje. De Eskimo's halen hulp en komen 2 dagen later terug. Zij brengen de bemanningsleden van nederzetting naar nederzetting, waarna ze (pas op 10 aug. 1778) de terugreis kunnen aanvaarden.
Thuiskomst
Op 27 september komt Hidde Kat weer aan op Ameland, 1 1/2 jaar nadat hij zijn geliefde eiland had verlaten. Na het avontuur houdt Kat de walvisvaart definitief voor gezien en stapt over op de handelsvaart. Dat brengt hem flinke rijkdom. De commandeur overlijdt in 1824 in Hollum. Volgens verhalen op het eiland woog hij toen 303 pond. Hij ligt begraven bij de Nederlands Hervormde Kerk in Hollum.
Bron: "Ameland, ander land, de complete reisgids", door J. de Kruyf en R. Tienkamp