Arrensleerijden op Ameland

Wanneer de winter zijn witte deken over Ameland uitspreidt, komt een eeuwenoude traditie tot leven: het arrensleerijden.

Zodra de omstandigheden goed zijn, spannen eilanders hun paarden in, halen ze de sleeën tevoorschijn en vult het zachte geluid van sleebellen de lucht. Wat ooit een praktisch vervoermiddel was, is nu een geliefd ritueel dat de gemeenschap verbindt. De knisperende sneeuw onder de glijders en het ritmische klingelen van de belletjes brengen de geschiedenis van het eiland tot leven.

De arrenslee op Ameland

Historische achtergrond

In vroeger tijden waren de Amelander boeren afhankelijk van paard en wagen voor hun dagelijkse werkzaamheden. Tijdens strenge winters, wanneer de wegen onbegaanbaar werden door sneeuw en ijs, schakelden ze over op arrensleeën. Op Ameland zijn de arrensleeën rond het jaar 1700 in gebruik genomen.

Hoewel het aantal boeren in de loop der jaren is afgenomen, zijn de paarden gebleven. Ze dienen nu als rijpaard, reddingbootpaard en fokpaard. De arrensleeën, zowel antieke als nieuwere modellen, zijn bewaard gebleven en worden nog steeds met trots gebruikt.

Foto: ClaudiaPhotography

Het unieke ontwerp

Op Ameland zijn nog een zeventig tal arrensleeën in privebezit. De Amelander arrenslee onderscheidt zich door zijn specifieke ontwerp. De glijders staan wijd uit elkaar, wat het gemakkelijker maakt om door sneeuwduinen te manoeuvreren. Vaak prijkt er een houtsnijwerk voorop in de vorm van een zeepaard of leeuw, soms voorzien van de initialen van de eigenaar.

De kleurstelling varieert per dorp: sleeën uit Nes en Buren zijn overwegend groen (rooms-katholiek), terwijl die uit Hollum en Ballum lichtblauw van buiten en rood aan de binnenkant zijn (protestants).

Arrenslee wedstrijden

Bij voldoende sneeuw organiseert de arrensleecommissie een wedstrijd waar alle arrensleeën van het eiland samenkomen. Deze wedstrijden vinden traditioneel plaats op het vliegveld bij Ballum. De competitie bestaat uit een afvalrace over een baan van 200 meter, waarbij de winnaar doorgaat naar de volgende ronde. De strijd draait om de eer en een zilveren kampioenswisselbeker, een waardevolle trofee gesponsord door de gemeente Ameland.

Prijsuitreiking

De prijsuitreiking vindt traditiegetrouw plaats op de avond na de wedstrijd in café Nobel in Ballum. Daar wordt een slokje gedronken en een hapje gegeten en een bellentuig verloot onder de aanwezige deelnemers. In 2010 deden er 38 sleeën aan de arrensleewedstrijd mee. De oudste slee is die van Douwe Bakker uit Hollum, met een grijnzende leeuw als sleebeeldje voorop. Voor de Amelander sleeliefhebbers is het sindsdien wachten op de juiste condities.

Uitdagingen

Een goede laag sneeuw is essentieel voor het arrensleerijden. De hoeven van de paarden en de ijzers van de slee moeten door de sneeuw kunnen snijden zonder het gras eronder te beschadigen. In jaren met onvoldoende sneeuw worden soms creatieve oplossingen bedacht. Zo werd in 2005 sneeuw verplaatst naar het wedstrijdterrein om de arrensleewedstrijd toch door te laten gaan.

Foto: ClaudiaPhotography

Wist je dat..

Het Amelander likeurtje Nobeltje en arrensleerijden met elkaar verbonden is? In de strenge winter van 1901 of 1902, deden Amelanders mee aan een arrensleewedstrijd in Holwerd. Na de wedstrijd, en na een barre arrensleetocht terug vanuit Holwerd naar Ameland (over een bevroren Waddenzee), eindigden een aantal eilanders in het café van Willem Barend Nobel in Ballum. Helaas bleek de drankvoorraad op. Nobel mengde ter plekke een nieuw brouwsel met de ingrediënten die hij nog had. Dit geheime recept werd een succes en groeide uit tot Nobeltje, de bekende Amelander likeur. Nog steeds is het dé drank om op te warmen na een winterse dag op het eiland.

Authentieke winterse ervaring op Ameland

Het arrensleerijden op Ameland is meer dan een manier van vervoer; het is een levendige traditie die de gemeenschap samenbrengt en de rijke geschiedenis van het eiland viert. Of je nu een eilandbewoner bent of een bezoeker, het meemaken van deze winterse activiteit biedt een unieke en authentieke ervaring die je niet snel zult vergeten.