Federatie Doopsgezind-Gereformeerd Hollum, Herenwegkerk

Federatie Doopsgezind-Gereformeerd Ameland (opgericht in 2010)

De Herenwegkerk is in 1867 in zogenaamde waterstaatsarchitectuur gebouwd door de Doopsgezinde Gemeente op Ameland. Dit is de tweede kerk op deze plaats. De eerste kerk op deze plek was gebouwd in 1708 door de “Gemeente der Oude Vlamingen”, ook wel Jan Jacobsgemeente genoemd. Dit was toen een van de drie Doopsgezinde stromingen op Ameland. In 1854 zijn alle Doopsgezinde Gemeenten op het eiland tot één Gemeente gefuseerd.

In het midden van de 16e eeuw waren de Doopsgezinden, ook wel Wederdopers of Mennisten genoemd, de eerste Amelander protestanten. De vroegste Doopsgezinde kerk van Hollum heeft aan de westkant van het dorp gestaan.

Het huidige kerkgebouw werd in 1867 gebouwd voor f 10.747,32. De toenmalige predikant, K.S. Gorter, heeft de eerste steen gelegd. Deze kerk verving in 1867 de Vermaning van het voormalige Jan Jacobsvolk. De Hollumer Jan Jacobsgemeente heeft het langst bestaan in Nederland. Pas in 1854, met pinksteren, voltrok zich, mede onder invloed van ds. Gorter, de eenwording van het Jan Jacobsvolk met de Waterlandse gemeente.

Al vanaf het begin was de Doopsgezinde gemeente van Hollum de grootste van het eiland. Hierbij moet worden aangetekend dat de dopers op Ameland überhaupt tot aan het begin van de 19e eeuw een grote groep vormden. Dit in tegenstelling tot de situatie elders in den lande. Werden de Dopers elders vervolgd, op Ameland heerste vanaf de 17e eeuw een relatief grote godsdienstvrijheid. 

Tot aan het begin van de 19e eeuw was dus een aanzienlijk deel van de bevolking Doopsgezind. In de eerste helft van de 19e eeuw neemt het ledental echter met de helft af en ook heden ten dage vormt de Doopsgezinde gemeentschap een kleine groep, zo'n 10% van de bevolking. Ook in Hollum.

Bron: "Rij d'r eens langs! Reisgids langs Amelander Kerken en Zerken', door J.H. Strubbe