Nederlands Hervormde kerk Hollum
Op deze plaats zijn totaal 4 Rooms Katholieke kerken gebouwd. Het eerste kerkje werd van hout gebouwd in de 11e eeuw. In de 12e eeuw werd de tweede kerk van tufsteen gebouwd. De derde kerk moet vrijwel zeker gebouwd zijn in de 13e eeuw. In tegestelling tot haar voorgangers was deze kerk niet rechthoekig, maar gebouwd als kruiskerk. In haar eerste vorm dateert de vierde en huidige kerk uit de 16e eeuw. In 1569 werd de kerk door de Watergeuzen zwaar beschadigd en was daarna onbruikbaar. Na herstel in 1678 werd dit een protestantse kerk in gebruik bij de Hervormde gemeente.
Exterieur
Aan het gebouw vallen een paar dingen op:
- Het gebouw is uit verschillende steensoorten opgebouwd. De Noordzijde en het grootste gedeelte van het koor zijn gemetseld met z.g. kloostermoppen (waarschijnlijk was de 14e eeuwse kerk hieruit opgetrokken). De zuidmuur is geheel van Friese gele stenen gebouwd.
- De zware steunbaren wijzen erop dat de kerk oorspronkelijk een stenen gewelf heeft gehad (ook binnen zijn hier sporen van te vinden).
- De noordingang is nog 14e eeuws en bestaat uit een korfboog omlijst door geprofileerde bakstenen.
- Links van de noordingang is een dichtgemetselde voormalige, niet oorspronkelijke ingang te zien.
- Aan dezelfde noordzijde, bij het koor, is in de buitenmuur nog een nis. Hier was vroeger het z.g. Noormannenpoortje.
- De zuidentree bestaat uit een rijkgeprofileerde spitsboognis met daarin een korfboognis. In de nis boven de deur hangt een rond houten schild dat werd opgehangen ter herinnering aan de verbouwing in 1879.
Interieur
Doophek
Het doophek dateert vermoedelijk nog uit de 17e eeuw. Het onderstel bestaat uit dichte, onbewerkte panelen. De bovenhelft bestaat uit gewrongen kolommen die een 'arcade' dragen waarop decoratief snijwerk is aangebracht. Daarboven een platte bovenlijst met zwarte bolknoppen.
Het oude Avondmaalsmeubilair
Helemaal achter in het schip, tegen de westmuur, staan 2 oude banken met rugleuningen. Samen met de balpotentafel in de hal, die nu als lektuurtafel dienst doet, behoorden deze banken tot het oude koormeubilair en stammen vermoedelijk uit de 17e eeuw. De cyclaamrode kleur dateert van de laatste restauratie, voor die tijd was het meubilair boers (lichtblauw) geverfd.
De kroonluchters
De 3 forse, 16-armige, geelkoperen kroonluchters werden in 1775 door de kerkvoogdij aangekocht. Deze kaarzenkronen waren nodig vanwege de catechisaties die de toenmalige predikant in de avonduren gaf. Het aantal mensen dat deze bijeenkomsten bezocht was namelijk zo groot dat men zich met enkele kaarsen en banken niet kon behelpen.
Houtsnijwerk
Op de noordmuur, onder het eenvoudige houten kruis, hangt 1 van de merkwaardigste voorwerpen van de kerk. Het hangt er sinds de restauratie 1879-1880, toen het werd gevonden onder de vloer. Hoe het daar terecht was gekomen is nog steeds een raadsel en datzelfde geldt voor het voorwerp zelf. Naar alle waarschijnlijkheid hebben we hier te maken met een opzetstuk van een herenbank.
Liturgisch centrum
In het koor zien we aan de voorzijde de laat 17e eeuwse eiken kansel, in het midden de moderne Avondmaalstafel en lessenaar en aan de zijdzijde het moderne betonnen doopvont. In het koor verder nog een nieuw scheepsmodel, gemaakt naar het voorbeeld van een driemaster uit Canada. Hoewel dus niet echt een votief schip, wordt zo de Amelander zeevaart, in het verleden, in herinnering gehouden.
Het Orgel
Het orgel is een fors 2-klaviers orgel uit 1894. De orgelkast draagt bovenop het middengedeelte een schild met het wapen van Ameland, terwijl het geheel door een harp word bekroond.
Bron: "Rij d'r eens langs! Reisgids langs Amelander Kerken en Zerken', door J.H. Strubbe.
Nederlands Hervormde kerk Hollum
Oosterlaan 2
9161 AC, Hollum